Co to jest i jakie są przyczyny?
W prawidłowych warunkach jelito cienkie człowieka zawiera niewielką liczbę bakterii. Stan, w którym w tej części jelita pojawia się duża ich liczba, nazywamy zespołem rozrostu bakteryjnego (ZRB, SIBO). Bakterie te pochodzą zarówno z jelita cienkiego, jak i grubego. Mogą wywołać biegunkę i upośledzenie wchłaniania jelitowego.
Przyczynami nadmiernego rozrostu bakterii w jelicie cienkim mogą być: zahamowanie wydzielania kwasu solnego w żołądku, zmiany anatomiczne w przewodzie pokarmowym będące następstwem choroby lub operacji brzusznej (w tym przetoki żołądkowo-jelitowe i jelitowo-jelitowe) oraz zwolnienie perystaltyki jelitowej w przebiegu różnych chorób ogólnych i chorób układu trawienia.
Jak często występuje?
Zespół rozrostu bakteryjnego nie należy do częstych chorób przewodu pokarmowego. Szczególnie narażone są osoby po operacjach brzusznych, chorzy w starszym wieku (zmniejszenie wydzielania kwasu solnego w żołądku i osłabienie perystaltyki) oraz część chorych z zespołem jelita nadwrażliwego.
Jak się objawia?
Objawy zespołu rozrostu bakteryjnego są niespecyficzne i obejmują: biegunkę, zmniejszenie masy ciała oraz nadmiar gazów jelitowych. W części przypadków pojawia się niedokrwistość jako skutek niedoboru witaminy B12 i żelaza (zob. Witamina B12, Żelazo). U wielu osób z tym zespołem nie stwierdza się żadnych objawów chorobowych.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów?
W każdym przypadku przewlekłej biegunki (trwającej ponad miesiąc), nadmiaru gazów, utraty masy ciała i niedokrwistości konieczna jest fachowa porada lekarska. Dopiero lekarz może zlecić odpowiednie badania diagnostyczne lub skierować chorego do szpitala.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?
Pewne rozpoznanie zespołu rozrostu bakteryjnego można by ustalić na podstawie wyniku posiewu treści jelita cienkiego z określeniem stężenia bakterii (o zespole rozrostu bakteryjnego świadczy stężenie >105 bakterii w 1 ml treści). Badanie takie jest jednak skomplikowane i dlatego wykonuje się je bardzo rzadko. Przeważnie zastępuje je test oddechowy z glukozą lub laktulozą, którego dodatni wynik wskazuje na nadmierny rozplem bakterii w jelicie cienkim. Ocenę stanu anatomicznego jelit zapewniają badania radiologiczne – pasaż, czyli badanie przewodu pokarmowego z barytem, oraz tomografia komputerowa jamy brzusznej z tzw. opcją jelitową.
Jakie są sposoby leczenia?
W przypadku zmian anatomicznych sprzyjających zastojowi zawartości jelit i rozplemowi bakterii należy rozważyć leczenie operacyjne.
W większości pozostałych przypadków stosuje się antybiotyki o szerokim zakresie działania na bakterie tlenowe i beztlenowe.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Zarówno operacja korygująca defekt anatomiczny, jak i leczenie antybiotykami są na ogół skuteczne. Antybiotyki, pojedynczo lub w zestawach, stosuje się przez 1–2 tygodnie. W przypadku nawrotów zaleca się cykliczne podawanie antybiotyków, tj. tydzień leczenia i 3 tygodnie przerwy. Trwałe wyleczenie bez chirurgicznej korekcji zmian anatomicznych jest niemożliwe.
Czy można się „zarazić” zespołem rozrostu bakteryjnego?
Takie ryzyko nie istnieje. Choroba rozwija się w następstwie namnażania się własnej flory jelitowej pacjenta przy sprzyjających warunkach anatomicznych, głównie po operacjach wyłączających część jelita cienkiego z czynności.
(źródło: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitocienkie/80685,zespol-rozrostu-bakteryjnego)